Neus en lippen slordig afgehouwen, bijna een kwart van het achterhoofd weggekapt met een zware bijlslag. Dat lot trof deze levensgrote gebeeldhouwde mannenkop van ruim 500 jaar oud. Dat hij oorspronkelijk bij een beeld uit onze kerk hoorde, is meer dan waarschijnlijk. De vernieling moet het werk zijn geweest van fanatieke ‘beeldenstormers’. Zij zullen hun slag hebben geslagen in 1572, toen de middeleeuwse katholieke Sint Gommaruskerk door de protestanten werd overgenomen.
Deskundigen van Museum Catharijneconvent in Utrecht denken dat de kop hoorde bij een manshoog beeld van de apostel Johannes, treurend bij de gekruisigde Christus, als onderdeel van een veel grotere beeldengroep. De bijzondere kwaliteit van het beeldhouwwerk laat een glimp zien van de schat aan kunst en kostbaarheden in de middeleeuwse kerk.
Het losse hoofd kwam in de jaren ‘80 tevoorschijn bij grondwerk in de tuin van het Snouck van Loosenziekenhuis in de Vijzelstraat. Het stond jaren in de Stadsgevangenis, onder de hoede van vereniging Oud Enkhuizen. Sinds 11 augustus is de Johanneskop weer ‘thuis’. De gemeente zorgde voor het transport en voor een passende sokkel. De kop is nog tot 11 september te zien in de zomertentoonstelling ‘1572, van Sint Gommaruskerk naar Westerkerk’.
(tekst: Carly Misset, foto’s: Dave Boots, Tonko Bruggink).
Daar is hij dan! Conservator Anniek Bakker van de kunst- en erfgoedcollectie van de gemeente Enkhuizen tilt de Johanneskop op zijn nieuwe sokkel in de Westerkerk, 11 augustus 2022 (foto: Dave Boots).
Klik op de foto’s voor een vergroting.
Prachtig is die, nu hopelijk voor altijd terug.